Yeni Doçentlik Kriterleri Hakkında Değerlendirme (HUKUK Alanı)

”

Üniversitelerarası Kurul Başkanlığı tarafından hazırlanan ve 2024 Mart başvuru döneminden itibaren uygulanacak olan yeni doçentlik başvuru kriterleri, Yükseköğretim Genel Kurulu’nun 15.06.2023 tarih ve 2023.10.183 sayılı kararıyla kabul edilmiş ve 09.08.2023 tarihinde www.uak.gov.tr adresinden ilgililere duyurulmuştur. Ne var ki; yeni doçentlik başvuru kriterleri kapsamında alınan kararların bazılarının, idari işlemin geriye yürümezliği ilkesine aykırı şekilde geçmişe dönük ve doçentlik başvurusu yapacak adaylar bakımından olumsuz sonuçlar doğuracak nitelikte olduğu görülmüştür. Hukuk temel alanından başvuru yapacak adayları ilgilendiren bu hususlara aşağıda iki madde halinde yer verilmiştir:

1. Yeni doçentlik kriterlerinin “5. Hukuk Temel Alanı” bölümündeki, “3. Lisansüstü Tezlerden Üretilmiş Yayın” ve “4. Kitap” başlığı altındaki açıklamalarda “d) Diğer uluslararası/ulusal kitapta bölüm” bendine ilişkin; “Bu maddenin d bendi kapsamında YÖKSİS veri tabanına kayıtlı olan ve editörlük için üniversitesinden resmi İzin almış Profesör unvanlı öğretim üyelerinin editör olduğu kitap kabul edilir.” şeklinde bir ifade bulunmaktadır.
   Böylelikle yeni doçentlik kriterlerinin yayımlanmasından önce editörlük için üniversitesinden resmi izin almayan ya da profesör unvanlı olmayan öğretim üyeleri tarafından hazırlanan kitaplarda bölüm yazarlığı yapmış olan doçent adaylarının bu akademik çalışmalarının doçentlik başvurularında puanlanması engellenmiştir. Yeni doçentlik kriterleri esas alındığında doçentlik başvuruları için gerekli olan “100 puan karşılığı akademik çalışma yapmış olma” şartının daha da zorlaştığı dikkate alındığında 30 puan alınabilecek bir kritere ilişkin adayların geçmiş çalışmalarının puanlanamaması sonucunu doğuran bu düzenleme, ilgililerin mağduriyetine yol açabilecek niteliktedir.
2. Yeni doçentlik kriterleriyle “5. Hukuk Temel Alanı” bölümündeki, “3. Lisansüstü Tezlerden Üretilmiş Yayın” ve “8. Bilimsel Toplantı” başlığı altında ise; “b) Diğer uluslararası/ulusal bilimsel toplantıda sunulan tam metni/özeti, basılı/elektronik olarak yayımlanmış çalışma” bendine ilişkin; “Diğer uluslararası/ulusal bilimsel toplantının düzenleme komitesinde, kurum/tüzel kişilik/karar organı tarafından resmi olarak görevlendirilmiş üniversite/enstitü/bilimsel kurum/branş derneği akademisyen temsilcisi bulunması zorunludur.” kuralı yer almıştır.
   Bu durumda söz konusu kuralın, yani “toplantının düzenleme komitesinde yetkili organ tarafından resmi olarak görevlendirilmiş akademisyen temsilcisi bulunması” şartının, yeni kriterlerin ilanından önceki dönemde gerçekleşen birçok ulusal ya da uluslararası bilimsel toplantı açısından sağlanması mümkün olamayacaktır. Bunun sonucunda ise gerçekleştiği tarih bakımından mevcut ve uzun yıllardır uygulanan doçentlik kriterlerine uygun olarak düzenlenen bilimsel toplantılarda sunulmuş ve yayımlanmış bildiriler, 2024 Mart ve sonraki dönemlerdeki doçentlik başvurularında puanlanamayacaktır. Bu nedenle adayların doçentlik için gerekli asgari başvuru şartlarını sağlamaları için yeniden ve yeni kriterlere uygun bilimsel toplantılara katılmaları gerekecektir.
3. Adayların doçentlik başvurularında “8. Bilimsel Toplantı” başlığından en az 5 puan alma zorunluluğu ile birlikte düşünüldüğünde mezkur kritere ilişkin getirilen kural, geçmişe etkili sonuçlar doğurarak adayların başvuru şartlarını sağlama sürecini uzatacaktır. Adayların haklı beklentilerini karşılamaktan uzak, hukuki öngörülebilirlik ve dolayısıyla hukuki güvenlik ilkesine aykırı bu durumun özellikle yakın tarihlerde doçentlik başvurusu yapmaya hazırlanan adayların mağduriyetine yol açacağı açıktır.
4. Sonuç olarak; 09.08.2023 tarihinde ilgililere duyurulan yeni doçentlik kriterlerinin hukuk temel alanına ilişkin yukarıda yer verilen kuralların geçmişe etki edecek şekilde uygulanmasının doğuracağı olumsuz sonuçların önlenebilmesi adına, söz konusu kriterlere; “Bu maddenin d bendi kapsamında YÖKSİS veri tabanına kayıtlı olan ve editörlük için üniversitesinden resmi izin almış Profesör unvanlı öğretim üyelerinin editör olduğu kitap kabul edilir.” kuralı ile “toplantının düzenleme komitesinde yetkili organ tarafından resmi olarak görevlendirilmiş akademisyen temsilcisi bulunması” şartının 09.08.2023 tarihinden (veya uygun görülecek farklı bir tarihten) sonra yayımlanan kitaplar ve gerçekleştirilen bilimsel toplantılar bakımından geçerli olacağına dair bir geçiş hükmünün eklenmesi isabetli olacaktır.
5. Aksi takdirde; 17/01/2020 tarihli ve 31011 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Akademik Teşvik Ödeneği Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik’in 7. maddesinin iptali istemiyle açılan davada Danıştay 8. Dairesinin 14/09/2022 tarih ve E. 2020/915, K. 2022/4725 sayılı iptal kararında ortaya koyduğu gerekçeler, yeni doçentlik kriterleri bakımından da hukuka aykırılık sebebi teşkil edeceğinden söz konusu düzenlemelerin iptali istemiyle bir dava açılması durumunda Danıştayın ilgili düzenlemelerin iptali yönünde karar vermesi kaçınılmaz olacaktır.”